Każda firma musi ewidencjonować zdarzenia gospodarcze zgodnie z obowiązującymi przepisami. W zależności od rodzaju i wielkości będą to inne podstawy prawne. Inne regulacje i wymagania są przewidziane dla spółek objętych ustawą o rachunkowości, a inne dla spółek objętych ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych czy ustawą o zryczałtowanym podatku dochodowym. Firmy prowadzą księgowość we własnym zakresie lub korzystają z usług zewnętrznych firm.
Praca księgowego polega na ewidencjonowaniu w systemach księgowych zdarzeń gospodarczych w sposób chronologiczny, czytelny, jasny, spójny i rzetelny. Księgowy wprowadza do systemu dokumenty w postaci faktur, rachunków, not księgowych oraz korekty tych dokumentów. Księgowość to także sporządzanie wymaganych przez prawo podatkowe deklaracji (zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych –PIT, ustawą od podatku dochodowym od osób prawnych –CIT, ustawą o podatku od towarów i usług – VAT, ustawą Ordynacja Podatkowa, ustawą o podatku od czynności cywilno-prawnych, ustawą o podatkach lokalnych, ustawą o podatku rolnym i leśnym i wiele innych), wysyłanie jednolitego pliku kontrolnego – JPK, prowadzenie rejestrów (w tym prowadzenie rejestrów dla potrzeb podatku od towarów i usług), sporządzanie sprawozdań finansowych, rozliczenia z ZUS, GUS. Obecnie na rynku jest dostępnych wiele programów księgowych, z czego część to programy przeznaczone dla dużych firm, gdzie księgowość ewidencjonuje tysiące zdarzeń gospodarczych i niezbędne są rozbudowane systemy raportowania. Księgowy określa i zgłasza do działu informatycznego potrzeby raportowe w firmie. Księgowy musi przedstawiać na bieżąco wyniki firmy i sporządzać roczne rozliczenie, a większe jednostki muszą sporządzać bilans, sprawozdanie finansowe firmy.
Zawód księgowego wymaga ogromnie dużej wiedzy specjalistycznej. Rzetelnie prowadzona księgowość pozwala na ocenę sytuacji finansowej firmy, to prawidłowe rozliczenia z urzędem skarbowym i innymi urzędami, księgowy jest także odpowiedzialny w firmie za sprawy kadrowo-płacowe. Księgowy zajmuje się prowadzeniem ksiąg zgodnie z określonym w firmie planem kont (w dużej firmie będą to księgi rachunkowe) Księgi są zbiorami kont księgowych i składają się z księgi głównej, dziennika-zapisu operacji gospodarczych, ksiąg pomocniczych (na przykład rozrachunki z pracownikami), wykazu aktywów i pasywów, obrotów i sald.
Obecnie wykonywanie zawodu księgowego nie jest uregulowane prawnie, zniesione zostały egzaminy organizowane przez Ministerstwo Finansów certyfikujące zawód księgowego. Rynek odpowiedział wydawaniem certyfikatów księgowych przez Stowarzyszenia Księgowych, które można otrzymać po zdaniu odpowiednich egzaminów. Pracodawca ocenia wiedzę i kwalifikacje księgowego na podstawie przyjętych przez firmę kryteriów.
W zależności o wielkości firmy i potrzeb w organizacji powoływany jest Księgowy lub Księgowa Główna. Jest to osoba, która w firmie odpowiada za prawidłowość prowadzonych ksiąg i nadzoruje pracę wszystkich księgowych. Główny księgowy nadzoruje prace nad sporządzeniem sprawozdania finansowego, podatkowego itd., nadzoruje wszelkie aspekty księgowe i finansowe firmy, tworzy i aktualizuje procedury księgowe. Kontroluje kondycję finansową firmy.
Artykuł napisany we współpracy z biurem rachunkowym Biuro Maria Getek – kadry i płace Olsztyn.