Prawo składa się z wielu różnorodnych dziedzin. Wśród nich wyróżniamy między innymi prawo karne. Z tej gałęzi natomiast wyodrębnia się prawo karne skarbowe, regulowane przepisami Kodeksu Karnego Skarbowego. Ono z kolei dzieli się na materialne, procesowe i wykonawcze. Ale jaką funkcję spełnia i dlaczego powstało?
Prawo karne skarbowe powstało, aby określać zasady odpowiedzialności osób fizycznych za czyny naruszające interes finansowy państwa, jak również jednostek samorządu terytorialnego. Normy tej dziedziny prawa określają, co jest przestępstwem i wykroczeniem skarbowym oraz ustalają sankcje za ich dokonanie. Chronią więc państwo przez stratami finansowymi oraz nieuczciwością obywateli.
Przestępstwo lub wykroczenie skarbowe można popełnić naruszając zakazy i nakazy prawa finansowego, na które składają się: prawo podatkowe, prawo celne, prawo dewizowe oraz prawo o grach hazardowych. Naruszenie może mieć charakter czynny lub bierny, to znaczy, że czyn zabroniony można popełnić zarówno poprzez działanie, jak i zaniechanie. Ta dziedzina prawa wykazuje wiele podobieństw z ogólnie pojętym prawem karnym. Normy karnoskarbowe często odsyłają do przepisów prawa karnego.
Jakie sankcje mogą grozić za naruszenie norm karnoskarbowych? Najczęściej jest to grzywna. Przewidziana jest również kara ograniczenia lub pozbawienia wolności. Konsekwencje naruszenia interesów finansowych państwa uderzają głównie w sferę finansową obywatela.
Jak już wspomniano, prawo karne skarbowe dzieli się na trzy podstawowe części. I tak, część materialna ustala zasady odpowiedzialności za czyny naruszające finansowy interes państwa oraz system kar grożących za ich popełnienie. Określa także poszczególne przestępstwa i wykroczenia skarbowe. Druga część, będąca prawem procesowym, reguluje zasady i przebieg postępowania karnoskarbowego. Mówi o tym, jakie organy mogą je prowadzić i w jaki sposób musi się toczyć. Wreszcie ostatnia, trzecia część określa, jak należy wykonywać orzeczenia zapadłe w sprawach karnych skarbowych.